Terwijl COVID-19 zich over de hele wereld verspreidt, wordt het ook duidelijk dat het verlies van reukvermogen een indicatie kan zijn het COVID-19-virus. Het is bekend dat postvirale anosmie een van de belangrijkste oorzaken is van verlies van reukvermogen bij volwassenen, goed voor tot wel 40% van de anosmie gevallen. Anosmie is het verlies van het vermogen om een of meer geuren te detecteren. In Italië waren er gevallen die, naast de bekende symptomen zoals vermoeidheid, koorts en hoesten, problemen hadden met het ruiken van sterke geuren zoals bleekwater of knoflook. Er komen steeds meer feiten op tafel die erop wijzen dat een plotseling reukverlies kan wijzen op een coronabesmetting. Daarnaast kan het een duidelijk indicatie zijn dat iemand een ‘verborgen drager’ is, zelfs als ze geen andere symptomen hebben. Op deze pagina meer informatie over geurverlies in relatie tot COVID-19.
Coronavirus en geur- en smaakverlies
Enkele feiten op een rijtje:
- Een plotseling verlies van geur, bekend als anosmie of hyposmie, kan een symptoom zijn van het coronavirus, zelfs als patiënten geen andere symptomen ervaren, volgens vooraanstaande rhinologen in het Verenigd Koninkrijk. Klik hier voor het statement vanuit het VK.
- Bewijs uit Zuid-Korea, China en Italië suggereert dat veel patiënten met COVID-19 mogelijk een reukverlies hebben ervaren zonder andere symptomen.
- De British Association of Otorhinolaryngology roept de autoriteiten op om iedereen met een reuk- of smaakverlies te adviseren zichzelf te isoleren.
- Jongeren zouden de ziekte eerder kunnen overdragen zonder de meer algemeen erkende symptomen van koorts en hoesten.
- In Duitsland wordt gemeld dat meer dan 2 op de 3 bevestigde coronagevallen anosmie hebben.
- In Zuid-Korea had 30% van de positief testende patiënten anosmie als belangrijkste symptoom bij milde besmettingen.
Smaak en geur verliezen door luchtweginfecties
COVID-19 of op dit moment beter bekend als het coronavirus is niet de enige infectie die smaak- en reukverlies veroorzaakt. In 2003 werden vergelijkbare symptomen gemeld tijdens de SARS-uitbraak. Beter bekend zijn de veranderingen in smaak- of geurvermogen voor virale ziekten zoals verkoudheid of griep. Dit wordt veroorzaakt door een ontsteking van de neusgangen en de daarmee samenhangende infectie van de neuszenuwcellen die verantwoordelijk zijn voor geur.
COVID-19 coronavirus en anosmie
Postvirale anosmie is een van de belangrijkste oorzaken van verlies van reukvermogen bij volwassenen, goed voor tot wel 40% van de gevallen van anosmie. Van virussen die verkoudheid veroorzaken, is bekend dat ze post-infectieus verlies veroorzaken, en van meer dan 200 verschillende virussen is bekend dat ze infecties van de bovenste luchtwegen veroorzaken. Het coronavirus zou 10-15% van de gevallen uitmaken. Het is daarom misschien geen verrassing dat het nieuwe COVID-19-virus ook bij geïnfecteerde patiënten anosmie zou veroorzaken.
Er zijn meerdere aanwijzingen uit Zuid-Korea, China en Italië dat aanzienlijke aantallen patiënten met bewezen COVID-19 infectie anosmie / hyposmie hebben ontwikkeld. In Duitsland wordt gemeld dat meer dan 2 op de 3 bevestigde gevallen anosmie hebben. In Zuid-Korea, waar meer tests werden uitgevoerd, had 30% van de positief testende patiënten anosmie als belangrijkste symptoom in verder milde gevallen.
Hersenschade en verlies van reuk- en smaakvermogen
Het coronavirus verstoort de hersenen, blijkt uit onderzoek van het Amsterdam UMC. Dit verklaart waarschijnlijk ook het verlies van reuk- en smaakvermogen en aandachts- en geheugenproblemen bij (voormalige) patiënten. Een autopsiestudie onder 21 patiënten die stierven aan COVID-19 toonde wijdverspreide systematische ontsteking in de longen, het hart, de nieren, de lever en de hersenen, met een aanhoudende aanwezigheid van inflammatoire neutrofielencellen, zelfs enkele weken na het ziekteverloop. De long was het orgaan met de meest voorkomende SARS-CoV-2, en uitgebreide ontsteking werd ook gedetecteerd in de hersenen.
Lees meer over dit onderzoek op deze pagina.
Anosmie maar geen andere symptomen?
Iedereen die een plotseling reukverlies ervaart, kan een ‘verborgen drager’ van het coronavirus zijn, zelfs als ze geen andere symptomen hebben, volgens bewijs dat is samengesteld door vooraanstaande rhinologen in het VK. In Zuid-Korea, China en Italië heeft ongeveer een derde van de patiënten die positief op COVID-19 hebben getest, ook geurverlies gemeld.
Iran heeft een plotselinge toename gemeld in gevallen van geïsoleerde anosmie, en veel collega’s uit de VS, Frankrijk en Noord-Italië hebben dezelfde ervaring. “Ik heb deze week persoonlijk vier patiënten gezien, allemaal jonger dan 40, en anders asymptomatisch behalve het recente begin van anosmie – ik zie meestal niet meer dan één per maand. Ik denk dat deze patiënten een van de tot nu toe verborgen dragers zijn die de snelle verspreiding van COVID-19 mogelijk hebben gemaakt. Helaas voldoen deze patiënten niet aan de huidige criteria voor testen of zelfisolatie.” Aldus de president van het British Rhinological Society, Prof. Clare Hopkins.
Hoewel er een kans is dat de schijnbare toename slechts een weerspiegeling zou kunnen zijn van de aandacht die COVID-19 in de media heeft getrokken, en dat dergelijke gevallen kunnen worden veroorzaakt door typische rhinovirus- en coronavirusstammen, kan het mogelijk worden gebruikt als screeningstool om te helpen bij het identificeren anders asymptomatische patiënten, die in dit geval beter instructies zouden kunnen krijgen voor mogelijke zelfisolatie.
Het is voor te stellen dat iemand die uitsluitend anosmie symptomen heeft maar geen andere symptomen (zoals koorts, vermoeidheid, verkoudheid etc.) gevraagd zou worden om zichzelf gedurende zeven dagen te isoleren (naast de huidige symptoomcriteria die worden gebruikt bij het advies om in quarantaine te gaan). Ook kan anosmie een belangrijke trigger zijn voor zorgpersoneel om volledige beschermmiddelen te gebruiken en om de hogere besmettingspercentages onder KNO-medewerkers tegen te gaan in vergelijking met andere gezondheidswerkers.
Kan ik iets doen om mijn geurvermogen te herstellen?
Artsen verwachten dat het reuk- en smaakgevoel zal terugkeren nadat de andere symptomen van COVID-19 zijn verdwenen, maar omdat het onderzoek en de gegevens erg voorlopig zijn, is het moeilijk te voorspellen of dit het geval is. Op het gebied van anosmie en het herstellen van het geur- en smaakvermogen is reeds veel onderzoek gedaan. In 2009 heeft Professor Thomas Hummel van de Universiteit van Dresden een onderzoek gestart waarbij werd gekeken of het dagelijks, intensief ruiken aan verschillende geuren een positief effect heeft op het reukvermogen. Het onderzoek duurde 12 weken en werd uitgevoerd onder een groep mensen met anosmie. Deze mensen hadden allemaal hun reukvermogen verloren door hoofdletsel, ernstige infectie van de bovenste luchtwegen, of andere niet verklaarbare redenen. De ene groep moest dagelijks ruiken aan vier verschillende geuren (roos, eucalyptus, citroen en kruidnagel) in de ochtend en avond over een periode van 12 weken. De andere groep nam geen deel aan de geurtraining. Beide groepen werden aan het begin en het einde van het onderzoek getest op geur met behulp van de Sniffin’ Sticks geurpennen. Hieruit bleek dat een groot percentage van de groep mensen die de reuktraining hadden gevolgd een betere score hadden op de geurtesten aan het einde van het onderzoek in vergelijking met de groep die geen geurtraining hadden gevolgd.
Naast het onderzoek van Dr. Hummel zijn er ook nog diverse andere onderzoeken geweest naar het effect van geurtraining waaruit blijkt dat het 2 maal daags ruiken van geuren een positief effect heeft op de ontwikkeling van het geurvermogen. Het effect is met name merkbaar bij het dagelijks trainen van het reukvermogen gedurende 6-7 maanden. Het effect van de reuktraining is echter sterk afhankelijk per aandoening. Het is dus zeker geen geneesmiddel maar een manier om het herstel te versnellen en te stimuleren.
Reuktraining met de Hummel methode
De meest gebruikte geurtraining is gebaseerd op het onderzoek van Professor Thomas Hummel van de Universiteit van Dresden. Deze training bestaat uit 2 maal per dag intensief ruiken aan 4 verschillende geuren: roos, eucalyptus, citroen (limoen) en kruidnagel. Dit is de oorspronkelijke geurtraining zoals die veel voorgeschreven is door (KNO) artsen wereldwijd. Deze training kunt uitvoeren met behulp van 4 geurstiften of 4 verschillende etherische oliën. Het voordeel van de geurstiften is dat ze lang houdbaar zijn (ca. 1-1,5 jaar) en makkelijk in gebruik zijn. Iedere stift is voorzien van een houdbaarheidsdatum zodat u zeker van bent dat de stiften nog de juiste geursterkte hebben en betrouwbaar zijn voor de training. Als alternatief voor de geurstiften kunt u ook gebruik maken van 4 verschillende etherische oliën, een voordelig alternatief voor de geurstiften maar minder lang houdbaar.
Hoe te testen op anosmie
Het is gemakkelijk om zelf te testen op geurverlies, je kunt bijvoorbeeld huishoudelijke artikelen gebruiken met een sterke geur zoals citrus, zeep of bijvoorbeeld thinner. Smaak kan natuurlijk worden getest met zoete, zoute, zure of bittere etenswaren. Maar als u een gevalideerde test wilt uitvoeren, kunt u de geurtests gebruiken, zoals de Sniffin Sticks Screening 12 Test met 12 geuren. Ook zien wij dat er een toenemende vraag is naar de Brief Smell Identification Test van Sensonics welke makkelijk gebruikt kan worden voor de screening bij patiënten. De Brief Smell Identification Test is een papieren boekje welke is voorzien van 10 geuren die vrijkomen zodra de patiënt over de geur heen wrijft of krast. De test is leverbaar in meerdere talen waaronder Nederlands. Een ideale test om snel en hygiënisch het reukvermogen te testen. Een andere optie is de simpele Pocket Smell Test welk is voorzien van 3 geuren of 4 geuren. Ook de Pocket Smell Test is een boekje welke is voorzien van geurstoffen die door te krassen vrij komen.
Voor een volledige beoordeling van de reukfunctie raden we aan de uitgebreide Sniffin’ Sticks test van Burghart te gebruiken. Deze test is ontwikkeld door Dr. Hummel in 1997 en gevalideerd in verschillende Europese landen. Het maakt semi-objectieve beoordeling van de reukprestaties van de patiënt mogelijk door middel van 3 subtests: drempelwaardetest, identificatietest en discriminatietest. De meest uitgebreide test voor een uitvoerige test van het reukvermogen.
Bronnen
- https://www.entuk.org/loss-sense-smell-marker-covid-19-infection
- https://www.forbes.com/sites/judystone/2020/03/20/theres-an-unexpected-loss-of-smell-and-taste-in-coronavirus-patients/#505da8151017
- https://www.faz.net/aktuell/gesellschaft/gesundheit/coronavirus/neue-corona-symptome-entdeckt-virologe-hendrik-streeck-zum-virus-16681450.html
- https://www.businessinsider.nl/coronavirus-symptoms-loss-of-smell-taste-covid-19-anosmia-hyposmia-2020-3?international=true&r=US
